2023’te Yaşanan Heyecan Verici Teknolojik Gelişmeler

Teknolojinin hayatlarımızın her alanına etki ettiği dijital bir çağda yaşıyoruz. Geçmişte üretimi yıllar süren buluşlar, günümüzde aylar içerisinde fikirden ürüne dönüşebiliyor. Teknoloji alanında alınan patentler her yıl katlanarak artıyor. Hızına yetişemediğimiz gelişmeler bazen korkutucu olsa da, insanlığın geleceği adına büyük umutlar vadediyor.

Bu makalemizde yıl boyunca dillerden düşmeyen yapay zekadan 3D organ üretimine kadar insanlığı bir üst seviyeye taşıyarak hayatlarımızı tamamen değiştirecek 5 teknolojik gelişmeyi inceliyoruz.

1. Üretken Yapay Zeka (Generative AI)

2023 yılında yaşanan gelişmelerin başrolünde yapay zekanın olduğu bir gerçek. Bu yıl, doğal dil işleme, derin öğrenme ve yapay zeka etiği alanlarında önemli ilerlemeler kaydedildi. İlk dijital bilgisayarların 1950 yılında üretildiğini göz önünde bulundurursak, yapay zeka alanında yaşanan gelişmelerin insanlık için ışık hızında gerçekleştiğini söylemek mümkün.

OpenAI, hem skandallarıyla hem de geliştirdikleri modellerle sektörde en büyük yankıyı uyandıran şirketler arasında yer alıyor. ChatGPT-4 modeli, insan benzeri metin üretme konusundaki dikkate değer yetenekleriyle, insan-bilgisayar etkileşiminde adeta yeni bir çağın habercisi oldu. Aynı zamanda, metinden görüntü oluşturma aracı DALL-E 3, önceki versiyonlarından çok daha gerçekçi görseller üretmeye başladı. 

ChatGPT-4’ün yanı sıra, Google'ın geçtiğimiz günlerde piyasaya sürülen Gemini modeli ise insan tarzında konuşmaları, dil ve içeriği ustalıkla yönetebilmekle beraber görüntüleri, kodları, verileri ve analitiği anlama ve yorumlama yeteneğine sahip. Geliştirilen yapay zeka modellerinin API’lar aracılığıyla farklı uygulamalar üzerinde kullanılabilmesi de gelecek yıllar için sınırsız ihtimaller yaratıyor.

Öte yandan, yapay zeka alanında gelişmeler hız kesmeden devam ediyor. Makalemizin yazım sürecinde MidJourney v6 piyasaya sürüldü ve artık gerçeğinden ayırt etmesinin neredeyse imkansız olduğu görseller üretmeye başladı bile. Bu anlamda, 2024’te nasıl gelişmelere tanık olacağımızı merakla bekliyoruz.

Source: Midjourney

2. Apple Vision Pro ve Artırılmış Gerçeklik

Piyasaya 2024 yılının Mart ayında sunulacak olsa da Apple’ın bu yıl duyurusunu yaptığı Apple Vision Pro teknoloji alanındaki heyecan verici bir diğer gelişme.

Apple Vision Pro, Apple'ın ilk 3D kamerası. Vision Pro, kullanıcıya 3D fotoğraflar ve videolar çekme olanağı sunarak dijital içerikleri gerçek dünyaya taşımayı hedefliyor. 3D fotoğraf ve video çekme özelliği iPhone 15 Pro’da da bulunuyor. Yani, önümüzdeki yıl kaydedeceğiniz anıları Apple Vision Pro sayesinde sanki o ana ışınlanmış gibi tekrar yaşayabileceksiniz.

Apple Vision Pro, bilim dünyasına da katkıda bulunacak gibi gözüküyor. Yapılan bir çalışmaya göre, Vision Pro'nun gelişmiş ekran teknolojisi, artırılmış gerçeklik aracılığıyla görme yetisinin iyileşmesine yönelik bazı yöntem ve erken tanı olanakları sunuyor. Bu teknoloji, metin dönüştürme, görsel alan genişletme, görsel keskinlik ve şaşılık gibi alanlarda başarıyla kullanılmaya başlandı bile. Apple Vision Pro ve genişletilmiş gerçeklik (XR) çalışmaları, görme keskinliğini artırmak ve gözle ilgili bozukluklarla mücadele eden bireylerin yaşam kalitesini iyileştirmek için yenilikçi bir strateji sunuyor. 

3. 3D Organ Üretimi

3D organ üretimi çalışmaları da 2023 yılında önemli ilerlemelere şahit olduğumuz bir alan. 2022 yılında doktorlar 3D yazıcı aracılığıyla insan hücrelerini kullanarak bir kulak üretip başarılı bir nakil gerçekleştirmişti. Günümüzde ise, araştırmacılar bazı organları taklit etmek için kök hücrelerden damla benzeri "organoidler" yetiştiriyor. Araştırmacılar, on yıllık gibi bir sürede fabrikalarda kalp gibi karmaşık organlar üreterek organ nakli alanındaki yetersizliği gidermeyi umuyorlar.

Merak uyandıran bu gelişmeye ek olarak, Wake Forest Institute for Regenerative Medicine'da bilim insanları, taşınabilir bir deri biyo-baskı sistemi geliştirdi. Bilim insanları yakın gelecekte, bu cihazın yanık gibi iyileşmeyen bir yara sorunu yaşayan hastanın yara bölgesini tarayarak, yara yüzeyine doğrudan katman katman deri biyo-baskısı yapabileceğini öngörüyorlar. Aynı ekibin biyo-baskı yöntemiyle ürettiği 3D iskelet kası dokusu sayesinde ise, farelerde kas kasılması sorunu çözülmüş ve sekiz hafta içinde alt bacak kasında kaybedilen fonksiyonun %80'inden fazlası yeniden kazanılmıştır.

Organ nakillerinde insan organlarına ihtiyaç duyulmayacağı bir gelecek hayal gibi gözükse de yaşanan gelişmelerle birlikte, bu hayal giderek gerçeğe dönüşüyor.

4. Kuantum Bilgisayarı

Kuantum bilgisayarı ile ilgili çalışmalar David Deutsch, Richard Feynman, ve David Albert gibi isimlerin 1980’lerde ortaya attığı teorilerle hız kazanmıştı. Bugüne kadar yalnızca laboratuvar ortamında çalışmaları yapılan kuantum bilgisayarların yakın gelecekte endüstriyel kullanıma sunulacağı konuşuluyor.

Microsoft’un Haziran ayında gerçekleştirdiği Azure Kuantum: Bilimsel Keşfi Hızlandırma etkinliğinde şirketin CEO'su Satya Nadella "Amacımız, kimya ve malzeme bilimi alanındaki 250 yıllık ilerlemeyi önümüzdeki 25 yıla sığdırmak." ifadesinde bulunarak kuantum alanında yaşanan büyük gelişmeleri duyurdu.

Azure Quantum Elements, yüksek performanslı hesaplama (HPC), yapay zeka ve kuantum bilgisayar teknolojilerindeki son yenilikleri entegre ederek araştırmacılara kimya ve malzeme bilimi alanında ölçek, hız ve doğrulukla ilerleme imkanı tanıyor. 

Microsoft’un büyük bir ilerleme kaydettiği kuantum yarışı, dünya üzerinde birçok ülkenin bu alana daha fazla yatırım yapmasıyla birlikte, ilerleyen yıllarda da hız kesmeden sürecek gibi gözüküyor.

5. Metaverse

2023 yılında Facebook şirketinin ismini Meta olarak değiştirmesiyle birlikte gündeme oturan Metaverse aylar süren bir furyaya sebep olmuştu. Metaverse, zaman içinde gündemdeki yerini kaybetse de uzmanlar teknolojinin geleceğinde Metaverse’ün büyük bir yer kaplayacağını düşünüyor. Forbes’ta yayınlanan bir makaleye göre, Metaverse’ün 2030'a kadar küresel ekonomiye 5 trilyon dolar ekleyeceği öngörülüyor. PwC tarafından düzenlenen bir ankete katılan yöneticilerin %82’si ise önümüzdeki üç yıl içerisinde işletmelerin planlarlarına Metaverse’ü de ekleyeceğini belirtiyor. 

Metaverse, artırılmış gerçeklik ve yapay zeka alanında ulaşılan noktalar, yakın gelecekte bildiğimiz gerçekliğin sonsuza dek değişeceğinin habercisi olabilir mi? Bu sorunun cevabını yalnızca zaman gösterecek olsa da, her gün yenisi eklenen buluşlar listesiyle insanlığın potansiyelinin ulaşacağı noktayı merakla takip ediyoruz.