Tarihi Öncülerden Günümüz Vizyonerlerine Teknoloji ve Bilim Dünyasında İz Bırakan Kadınlar
Yenilikçi bakış açılarıyla bilimin ve teknolojinin gelişmesine katkıda bulunarak gelecek nesillerin yolunu açan başarılı kadınların hayatlarında ilham dolu bir yolculuğa çıkıyoruz.
Bilim ve teknoloji dünyası uzun süredir erkek egemen bir alan olarak kabul edilmesine rağmen, tarih boyunca birçok kadın bu algıyı yıkarak cam tavanlar üzerine yükselmiş ve kendi ışıklarını gelecek nesillere aktararak eşitlik mücadelesinde toplumumuza liderlik etmiştir. Bu makalemizde, kahraman kadınların büyüleyici hikayelerini keşfe çıkıyoruz.
Ada Lovelace
Ada Lovelace, 19. yüzyılın başlarında, bilgisayarların henüz hayal bile edilemediği bir dönemde, matematiksel dehası ve hayal gücüyle geleceğe ışık tutmuş bir vizyonerdir. Ünlü şair Lord Byron'ın kızı olan Lovelace, günümüzde dünyanın ilk bilgisayar programcısı olarak anılmaktadır. Lovelace, şiir ve bilimin zıt kutuplar olmadığını, hatta doğanın sırlarını anlama konusunda ikisinin birbirlerini tamamlayıcı güçler olduğunu düşünüyordu. Kendine özgü bakış açısıyla, İngiliz mucit Charles Babbage'ın tasarladığı Analitik Makine hakkında sorular sormaya ve teknoloji ile toplum arasındaki iş birliğini incelemeye başlaması hayatının dönüm noktası oldu. Bu mekanik canavar, matematiksel işlemleri otomatik olarak gerçekleştirebilecek ilk genel amaçlı bilgisayardı. Lovelace, Analitik Makine'nin potansiyelini hemen kavradı ve bu gücü kullanmanın yollarını aramaya başladı. Analitik Makine için Bernoulli sayılarını hesaplayan bir algoritma geliştirdi. Algoritması sadece matematiksel bir başarı değil, aynı zamanda bilgisayarların müzik ve grafik gibi alanlarda da kullanılabileceğini gösteren bir vizyonun da ifadesiydi. Ne yazık ki Lovelace, 36 yaşında rahim kanserinden vefat etti. Kısa ömrüne rağmen, hem bir programcı hem de öncü olarak tarihe ismini yazdırdı. Öyle ki, her yıl ekimin ikinci salı günü Ada Lovelace Günü olarak kutlanıyor.
Margaret Hamilton
Margaret Hamilton, Apollo programının başarısında kritik rol oynamış bir kahramandır. Onu ekibiyle yazdıkları kod çıktısının boyunu aştığı meşhur fotoğrafından tanıyabilirsiniz. MIT'de matematikçi ve yazılım mühendisi olarak görev yapan Hamilton, Apollo 11'in Ay'a inişini mümkün kılan karmaşık yazılımı geliştiren ekibin lideriydi. Hamilton ve ekibi, uzay aracının navigasyonundan inişine kadar her şeyi kontrol eden yazılımı tasarlayıp geliştirerek, hata ayıklama ve test etme gibi alanlarda da öncü rol oynadılar. Hamilton, aynı zamanda yazılımı donanımdan ayırmak için “yazılım mühendisi” kavramını ilk kez kullanan insanlardan birisidir. Hamilton'ın insanlığı Ay’a taşıyan yolculuğa katkıları, nihayetinde 2016 yılında ABD Başkanı Barack Obama tarafından Başkanlık Özgürlük Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
Shafi Goldwasser
Shafi Goldwasser, günümüz dijital dünyasının temelini oluşturan bilgi güvenliği alanında öncü bir bilim insanıdır. Kriptografi ve karmaşıklık teorisi alanındaki çalışmaları, internet ve diğer dijital sistemlerin güvenliğini sağlamada kritik rol oynamaktadır. Goldwasser, 1979'da Carnegie Mellon Üniversitesi'nden bilgisayar bilimi alanında doktora derecesi alan ilk kadınlardan biridir. O zamandan beri, MIT ve UC Berkeley gibi prestijli üniversitelerde profesörlük yapmış, sayısız ödüle layık görülmüştür. 2012 yılında bilgisayar biliminin Nobel’i olarak bilinen Turing Ödülü’nü kazanarak tarihte bunu başaran üçüncü kadın olmuştur. Goldwasser'ın çalışmaları, kriptografik protokollerin tasarımı ve analizi, sıfır bilgi ispatları ve karmaşıklık teorisi gibi alanlarda önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Özellikle, "Goldwasser-Micali şifreleme algoritması" ve "Goldreich-Goldwasser-Micali (GGM) teoremi" gibi çalışmaları, kriptografi alanında çığır açmıştır.
Ayşegül İldeniz
Ayşegül İldeniz, Silikon Vadisi ve İstanbul arasında köprü kuran, inovasyon ve teknolojiye dair vizyonuyla dünyayı etkileyen bir liderdir. Türkiye, Orta Doğu ve Afrika Bölgesi Başkanlığı, Avrupa Yönetim Kurulu Üyeliği ve Yeni Teknolojiler Grubu Dünya Başkan Yardımcılığı gibi görevler üstlenen İldeniz, Intel'de giyilebilir teknoloji gibi alanlarda öncü çalışmalara imza atmıştır. 2016 yılında Silver Spring Networks'ün COO'su olarak atanarak, akıllı şehirler konusundaki programlarıyla Chicago, Singapur, Paris, Kopenhag ve Dubai gibi şehirlerde önemli projelerde yer almıştır. Başarıları ve vizyonuyla birçok ödüle layık görülen İldeniz, Fast Company tarafından "Dünyanın En Yaratıcı 100 Kişisi" arasında gösterilmiş, TOA tarafından "Amerika'nın En Etkili 3. Türk Kadını" seçilmiştir. Girişimcilik ruhunu, vizyoner bakış açısını ve etkileyici hikayesini paylaşarak, Türkiye ve dünya çapında birçok insana ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.
Canan Dağdeviren
Canan Dağdeviren, çocukluğundan beri bilime aşık, hayallerini gerçekleştirirken bilim dünyasında çığırlar açan, Harvard'a Genç Akademi Üyesi olarak kabul edilen ilk Türk bilim insanıdır. Dağdeviren, esnek elektronikler, giyilebilir cihazlar ve biyomedikal mühendislik alanlarında birçok buluşa imza attı. Amerika’ya gittiğinde araştırma grubunda tek kadın olmasına rağmen, karşılaştığı tüm zorluklarla mücadele ederek, cilt kanseri teşhisi, kalp pili teknolojisi ve beyne ilaç taşıma gibi alanlarda önemli gelişmelere öncülük etti.
Fei Fei Li
Fei Fei Li, Stanford Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Profesörü ve Stanford Yapay Zeka Laboratuvarı'nın kurucularındandır. Görsel algı, doğal dil işleme ve robotik gibi alanlarda yapay zekanın gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Li, yapay zekanın nesneleri ve sahneleri tanıma yeteneğini geliştirmeye yardımcı olmuş, ImageNet veri kümesi ve ILSVRC yarışması gibi önemli araştırma araçlarının geliştirilmesine öncülük etmiştir. Derin öğrenmenin yapay zekada yaygın olarak kullanılmasına katkıda bulunmuştur. Li, yapay zekanın insanlığın en büyük zorluklarını çözmek için kullanılabileceğine inanıyor ve bu hedefe ulaşmak için çalışmalarını sürdürüyor.
Reshma Saujani
Illinois Üniversitesi, Harvard ve Yale Üniversitesi mezunu olan Saujani, kariyerine avukat ve aktivist olarak başladı. 2010 yılında ABD Kongresine aday olan ilk Hintli Amerikalı kadın olarak siyaset sahnesine çıktı. Kampanya dönemi sırasında, bilgisayar sınıflarındaki cinsiyet ayrımını gözlemledi ve Girls Who Code'u kurdu. Kar amacı gütmeyen uluslararası kuruluş, 2027 yılına kadar giriş seviyesi teknoloji işlerindeki cinsiyet farkını kapatmak hedefiyle 13 ila 17 yaş arası genç kızlar yetiştiriyor. Saujani, ödüllü podcast'i "Brave, Not Perfect" aracılığıyla teknoloji dünyasındaki genç kızların ve kadınların sesi olmaya devam ediyor.
Mary Kenneth Keller
Teknoloji endüstrisinde erkeklerin hakim olduğu bir dönemde, belki de akla gelecek son şey bilgisayar bilimcisi Katolik bir rahibe olabilir. Ancak Mary Kenneth Keller, Cleveland, Ohio sokaklarından Wisconsin-Madison Üniversitesi'nin prestijli salonlarına kadar cesaret dolu yolculuğuyla beklenmeyeni başarmıştır. Keller, 1965 yılında bilgisayar bilimi alanında doktorasını tamamlayarak bunu gerçekleştiren ilk kişi olmuştur. Eğitimini tamamladıktan sonra Clarke Üniversitesi'nde bilgisayar bilimleri bölümünü kuran Keller, bu anlamda bir ilki başarmış ve 18 yıl boyunca bölümde eğitim görevlisi olarak çalışmıştır. Günümüzde Keller Bilgisayar Merkezi ve Bilgi Hizmetleri ve Mary Kenneth Keller Bilgisayar Bilimi Bursu, onun Clarke'taki etkileyici mirasını onurlandırmaya devam ediyor.
Lois Haibt
Lois Haibt, siber güvenlik alanında önde gelen bir uzman ve siber saldırılara karşı savunma hatlarının inşasında kritik rol oynayan bir liderdir. Uzun yıllara dayanan deneyimi ve teknik becerileri ile siber dünyayı korumaya ve siber suçlularla mücadeleye öncülük etmektedir. Haibt, 20 yılı aşkın süredir siber güvenlik alanında çalışmaktadır. Kariyerine NSA'da (Ulusal Güvenlik Ajansı) analist olarak başlamış ve ardından Google'da siber güvenlikten sorumlu başkan yardımcısı olarak görev almıştır. Siber güvenlik danışmanlığı şirketi olan CyberSponse'un kurucusu ve CEO'sudur.
Susan Wojcicki
Susan Wojcicki, YouTube'un CEO'su olarak platformu milyarlarca insan için vazgeçilmez bir bilgi ve eğlence kaynağına dönüştüren, girişimci ruhu, yenilikçi bakış açısı ve liderlik becerileri ile teknoloji dünyasında iz bırakan başarılı kadınlardan biridir. Google'ın hem ilk çalışanlarından biri, hem de Google’ın kurulduğu meşhur garajın sahibidir. Forbes'un "Dünyanın En Güçlü Kadınları" listesinde yer alan ve Time dergisi tarafından "Dünyanın En Etkili 100 Kişisi" arasında gösterilen Wojcicki, teknoloji dünyasında kadınların sesini yükseltmek için aktif rol oynuyor ve diğer girişimcilere ilham kaynağı oluyor.
Marissa Ann Mayer
Marissa Ann Mayer, Wojcicki gibi Google’ın ilk çalışanlarından, hatta şirketin ilk kadın mühendisidir. Google'da Gmail, Google Haritalar ve Google Toolbar gibi birçok önemli ürünün geliştirilmesine öncülük etmiştir. 2012 yılında Yahoo'nun CEO'su olarak atanan Mayer, Yahoo'yu yeniden canlandırmak için birçok girişimde bulunmuştur. Fortune dergisi tarafından "Dünyanın En Etkili 50 İş Lideri" arasında gösterilen başarılı lider, bir yapay zeka şirketi olan Sunshine Contacts’in kurucu ortağı olarak kariyer yolculuğunda etkileyici adımlar atmaya devam ediyor.
Listemizin başarılı isimleri ve sayfaların yetmeyeceği binlerce kadının mücadelesi sayesinde bugün teknoloji ve bilim alanında daha eşit bir toplumda yaşıyoruz. Cesur ve vizyoner kadınların her geçen gün güçlenen mücadelesiyle kırılan cam tavanlar, gelecek nesillerin yolunu açarak daha iyi bir dünya yaratmak için yarının kadın liderlerinin yetişmesine ilham oluyor. Robot_dreams ailesi olarak, biz de bu yolda eğitimin gücüyle lider kadınlarımıza eşlik ediyor, geleceği kodlayan güçlü kadınlara destek olmayı hedefliyoruz.
